12 jul

Nee, verkeerde voorspellingen in Belgische media wijzen niet op vervalste verkiezingen in Frankrijk
factcheck

Bij de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen van 7 juli haalden de partijen die zich verenigden als het Nouveau Front Populair verassend de meeste zetels, terwijl de partij Rassemblement National de derde grootste werd. Enkele alternatieve websites beweren dat de verkiezingen vervalst zijn, omdat verschillende Belgische media op verkiezingsavond meldden dat Rassemblement National als winnaar uit de bus kwam. Maar de exitpolls waar Belgische media naar verwezen, zijn terug te brengen tot voorspellingen die dateren van vóór de verkiezinsdag. Ze komen niet overeen met de berekeningen die studiebureaus later op de avond publiceerden, die wel degelijk in lijn lagen met de uiteindelijke resultaten.

8 jun

Poster toont verkeerde cijfers over stikstofuitstoot
factcheck

Op boerenprotesten en op social media gaat een poster rond met percentages over de toe- en afname van de stikstofuitstoot voor vier sectoren. In de luchtvaart, wegtransport en bij huishoudens zou die uitstoot sterk gestegen zijn, terwijl er voor de veeteelt net een daling is. Het klopt dat de landbouwsector voor een afname van de stikstofuitstoot zorgde, maar ook in andere sectoren was een daling merkbaar. De veeteelt blijft bovendien verantwoordelijk voor het grootste deel van de totale uitstoot.

30 mei

factcheck.vlaanderen neemt deel aan Europees project tegen desinformatie over het klimaat
nieuws

factcheck.vlaanderen neemt deel aan FactCRICIS (European Fact-Checking Response in Climate Crises), een project van het European Fact-Checking Standards Network.

27 mrt

Geen 608.000, maar 320.000 first voters bij Vlaamse verkiezingen
factcheck

In de Vlaamse media duiken verschillende cijfers op over het aantal jongeren dat dit jaar voor het eerst kan gaan stemmen. Zo heeft Het Nieuwsblad het over 608.000 Vlaamse first voters bij de federale en regionale verkiezingen. Dat klopt niet. Het werkelijke aantal ligt rond de 320.000.

nov 2023

Van regionieuws in België tot nepnieuws in Oost-Europa
explainer

De afgelopen weken gingen nieuwsberichten over gekapte bomen in Genk en een middelbare school in Henegouwen plots viraal in Oost-Europa. Facebookberichten in het Bulgaars en Georgisch vervalsten lokaal nieuws uit België om zonnepanelen en vaccins in diskrediet te brengen.

mei 2023

Ontevredenheid met beleid niet ‘groter dan ooit’
factcheck

Volgens een artikel van VRT NWS toont het onderzoek De Stemming aan dat de ontevredenheid met het beleid groter is 'dan ooit'. Maar uit de vier metingen van het onderzoek blijkt dat dit niet het geval is voor elk beleidsniveau. De Stemming startte in 2020. Bevragingen die al langer lopen, wijzen erop dat er in het verleden periodes waren waarbij de tevredenheid lager lag.

feb 2023

Minder landbouwgrond nodig voor plantaardig dieet
factcheck

In een interview met De Tijd stelt voedingswetenschapper Louise Fresco dat voor een plantaardig dieet "ongeveer een kwart meer landbouwgrond nodig is". Het cijfer is gebaseerd op een vergelijking in de hoeveelheid akkerland tussen een plantaardig dieet en een scenario met minder dierlijke consumptie. Maar akkerbouw is slechts een deel van de totale landbouwgrond. Kijkende naar het volledige grondgebruik, zorgt een plantaardig dieet voor ongeveer de helft minder landbouwgrond.

dec 2022

Kaart van Europa zonder Duitsland komt uit satirisch tijdschrift
factcheck

Online gaat een kaart van Europa zonder Duitsland rond. Het zou een plan van geallieerden tonen om Duitsland na WOII te herverdelen. Dat klopt niet. De kaart werd in 2004 ontworpen voor een satirisch artikel van een Duits tijdschrift. Het heeft niets met plannen van geallieerden te maken.

nov 2022

#pfizerpapers: fictieve onthullingen recycleren oude desinformatie over vaccins
explainer

“Vertrouwelijke Pfizer documenten onthullen dat COVID vaccinatie gaat leiden tot massale ontvolking,” zo klinkt de titel van een blog die in oktober viraal ging op Twitter. Het doet uitschijnen alsof nieuwe informatie over het Pfizervaccin is vrijgegeven. Maar bij nader inzien gaat het om een kopie van een artikel uit juni. De zogenaamde ‘onthulde’ documenten dateren dan weer van 2021. Het illustreert hoe complotsites al maanden desinformatie over vaccins recycleren onder het mom van fictieve onthullingen.

okt 2022

Brits vaccinatiecentrum tijdelijk verstoord door protest
factcheck

Een Nederlandse blogsite beweert dat de politie in het Verenigd Koninkrijk een vaccinatiecentrum sloot na het ontvangen van bewijsmateriaal met de "misdaden van de medewerkers van het centrum". Maar de Britse politie sloot geen vaccinatiecentrum. Een centrum in Bristol sloot op vraag van het zorgpersoneel een halve dag door overlast van een protest. De eerstvolgende openingsdag was het centrum opnieuw aan het werk.

sep 2022

België in middenmoot bij statistieken over depressie
factcheck

Professor psychologie Mattias Desmet was in september 2022 te gast bij de Amerikaanse podcast The Highwire. Hierin vertelde hij dat 'België het land is met het hoogste percentage van mensen met een depressie'. Dat klopt niet. Volgens verschillende schattingen staat België in de middenmoot.

aug 2022

Geen sprake van 'stamcelmoorden' op baby's in Oekraïne, wel vermoeden van illegale adoptie
factcheck

Op sociale media gaat een screenshot van een oud artikel van de BBC rond. Daarin staat dat “bewijzen van BBC suggereren dat in Oekraïne gezonde pasgeborenen worden gedood om de internationale stamcellenmarkt te bevoorraden”. Het artikel is echt, maar levert geen bewijs voor de stelling. Wel wijst internationaal onderzoek erop dat in Oekraïne vroeger pasgeborenen werden weggehaald bij hun ouders voor illegale adoptie in het Westen. Maar dat is een ander verhaal.

jul 2022

Filmpje van kwade man in Italiaans ziekenhuis heeft niets met vaccins te maken
factcheck

Een filmpje waarin een oudere man slaat tegen een deur van een Italiaans ziekenhuis gaat rond op sociale media. Volgens sommigen wou de man wraak nemen op het ziekenhuis voor het coronavaccin dat hij kreeg. Het filmpje bevat echter geen aanwijzingen dat de man kwaad werd om een vaccin. In eerdere posts van het filmpje is hier dan ook geen sprake van. In werkelijkheid gaat het om een gewelddadig incident in de wachtruimte van een spoeddienst in Napels. Het ziekenhuis dat we zien, is bovendien geen vaccinatiecentrum.

mei 2022

Niet 33%, maar 15% van de geproduceerde tarwe komt uit Rusland en Oekraïne
factcheck

Volgens verschillende media produceren Rusland en Oekraïne samen “een derde van de tarwe in de wereld”. Dit klopt niet. Uit statistieken van de Voedsel- en Landbouworganisatie blijkt dat de twee landen goed zijn voor 14,5% van de wereldwijd geproduceerde tarwe.

apr 2022

Franse stembiljetten met scheurtje zijn geen ongeldige stemmen
factcheck

Op sociale media gaat een filmpje rond dat als bewijs zou dienen voor verkiezingsfraude in de presidentsverkiezingen in Frankrijk. Op het filmpje zien we een man die 3 stembrieven opent, waarbij het stembiljet van Marine Le Pen onderaan steeds een klein scheurtje bevat. Volgens het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken maakt het klein scheurtje het biljet niet ongeldig. Bovendien voorzien stembureaus steeds nieuwe biljetten voor het geval van schade. De man op het filmpje maakte hier gebruik van.

apr 2022

Opschrift vastgebonden Oekraïners betekent 'plunderaar', niet 'collaborateur'
factcheck

Via sociale media worden foto’s en video's van vernederde mensen uit Oekraïne gedeeld. Meestal zijn ze vastgebonden of - geplakt aan bomen of lantaarnpalen. Op heel wat video’s is te zien hoe Oekraïners ze slaan of hun kont ontbloten. De posters die de beelden delen, spreken vaak van collaborateurs, maar de video’s zelf noemen de slachtoffers plunderaars of saboteurs.

mrt 2022

Zogenaamd ‘regeringsdocument’ bevat verkeerde info over oorlog in Oekraïne
factcheck

Een foto van een zogenaamd “uitgelekt” document van de Oekraïense regering gaat rond op verschillende websites en sociale media. Het toont een brief gericht aan de minister van gemeenschappen en gebiedsontwikkeling en beweert dat “meer dan 40% van het Oekraïens grondgebied veroverd is door het Russisch leger” en dat “meer dan 75% van het militaire potentieel aan Oekraïense strijdkrachten is vernietigd”. Verschillende aanwijzingen duiden er op dat de brief nep is: de datum, de handtekening en de inhoud van het document kloppen niet.

mrt 2022

Het gezin in Irpin werd echt gedood door een mortierinslag
factcheck

Rudi Vranckx deelde op 7 maart via twitter een foto van een moeder en haar twee kinderen die overleden door een mortierinslag nabij een evacuatiepunt in Irpin. Sommige reageerders dachten dat de foto in scène gezet was. Dat klopt niet. Uit verschillende andere foto’s blijkt de lichamelijke en materiële schade die de mortierinslag berokkende. Er is ook een video waarop de inslag te zien is. De identiteit van de slachtoffers en de rouwende vader is bekend.

mrt 2021

55% van de Belgische jongeren kampt met meerdere psychische klachten
factcheck

Tijdens een interview met VTM Nieuws op 28 februari, stelde CD&V-voorzitter Joachim Coens dat “75% van de jongeren kampt met mentale problemen”.

feb 2021

De website StopWorldControl biedt geen gefactcheckte info aan, integendeel
factcheck

De website StopWorldControl.com geeft een lijst met “bewijzen dat de pandemie gepland werd met een doel”. Dat doel zou een wereldwijd controleringsinstrument zijn door de politieke elite. De lijst werd overgenomen door verschillende junknieuwssites zoals Frontnieuws. De argumenten zouden “100% fact checked” zijn, maar ze sneuvelden ondertussen al bij verschillende erkende factcheck-organisaties. Dat hun argumenten gefactcheckt zijn, blijkt zowat de enige stelling die klopt.

sep 2020

De open brief van Belgium Beyond COVID mist soms wetenschappelijke onderbouwing
factcheck

Op 27 augustus verscheen in de krant De Tijd een open brief met als titel ‘Het huidige coronabeleid moet omgegooid worden’, waarin kritiek geuit wordt op het huidige coronabeleid in België. De brief is afkomstig van de groep Belgium Beyond COVID, een initiatief van professor Pierre-François Laterre en dokter Mélanie Dechamps van het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc van de UCL.

aug 2020

Vaccins tegen coronavirus bij kippen veroorzaken geen nieuwe ziekten
factcheck

Een foto van een krantenartikel met als titel “Vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten” gaat rond op sociale media. Het artikel dateert uit 1989 en gaat over infectueuze bronchitis bij kippen, niet over COVID-19. Bovendien bevat het verkeerde informatie.

aug 2020

Meeste Belgen zijn niet immuun voor COVID-19
factcheck

In een open brief aan Jan Jambon beweert radioloog Frank van Tussenbroek (UZ Brussel) dat de huidige voorzorgsmaatregelen niet-wetenschappelijk onderbouwd zijn en dus fel overdreven. Maar Dr. van Tussenbroeks claim dat de meeste Belgen al in contact zijn gekomen met het coronavirus en er immuun voor zijn, klopt niet.

jul 2020

Er bestaat geen wetenschappelijk onderzoek dat “verband 5G met coronavirus” aantoont
factcheck

Klopt het dat een wetenschappelijke studie aantoont dat menselijke cellen 5G-golven absorberen waardoor het coronavirus kan ontstaan, zoals we op verschillende websites kunnen lezen?

jul 2020

3% van de Belgen vindt rijden onder invloed van alcohol aanvaardbaar
factcheck

Volgens Vlaams parlementslid Lode Ceyssens (CD&V) vindt 20 procent van de Belgen dat autorijden met een glas op moet kunnen. Klopt dit?

jul 2020

Dagelijks 7 hectare bebouwde percelen erbij in 2018
factcheck

Volgens berekeningen van Groen verdwijnt er dagelijks 7 hectare groen onder beton. Verschillende media berichtten hierover, maar klopt het ook?

jun 2020

Meer dan 1 op 10 kinderen groeit op in armoede
factcheck

Volgens federaal parlementslid Ellen Samyn (Vlaams Belang) groeit één op de tien kinderen op in armoede. Klopt dit?

mei 2020

34% van de Vlaamse jobs gelinkt aan Belgische uitvoer
factcheck

Tijdens een actuele vraag van 13 mei over het nieuwe handelsakkoord tussen de EU en Mexico, stelde parlementslid Philippe Muyters (N-VA) in het Vlaams Parlement het volgende: “Een derde van de jobs in Vlaanderen hangt af van onze export.” Klopt dit cijfer?

okt 2019

Vlaanderen heeft niet het hoogste zelfdodingscijfer van West-Europa
factcheck

De Standaard publiceerde op 8 september een artikel over het tekort aan vrijwilligers bij de Zelfmoordlijn. Daarin wordt beweerd dat Vlaanderen “het hoogste zelfmoordcijfer van West-Europa” heeft.

jun 2019

590.000 bijkomende jobs sinds 2014?
factcheck

De Vlaamse meerderheidspartijen van Michel I zijn in hun verkiezingsprogramma’s positief over het aantal jobs die er zijn bijgekomen tijdens het ambt van haar regering . N-VA beweert in haar partijprogramma dat er meer dan 200.000 jobs extra zijn sinds oktober 2014. Open Vld gaat iets verder en zegt , net als Charles Michel in een recent interview met RTL , dat het er meer dan 250.000 zijn. De strafste bewering over het aantal bijgekomen jobs vinden we bij CD&V .